Cách từ chối trẻ em một cách hiệu quả và đúng cách.

Cho trẻ tự quyết định và chịu trách nhiệm là rất quan trọng trong quá trình phát triển của trẻ. Ở độ tuổi 3-4, khi trẻ bắt đầu đi học mẫu giáo, tư duy của trẻ phát triển nhanh chóng, giúp trẻ tiếp thu nhiều kiến thức và kỹ năng quý giá. Cha mẹ không chỉ nên động viên mà còn nên cho trẻ cơ hội tự đưa ra quyết định. Một ông bố nhớ lại hồi nhỏ, mẹ mua cho ông một chiếc áo màu đỏ, nhưng ông không thích vì các bạn đều mặc áo trắng hoặc xanh. Dù mẹ khuyên và thuyết phục, ông vẫn từ chối và cuối cùng phải đến lớp trong tình trạng không như ý, điều này cho thấy sự quan trọng của việc cho trẻ quyền quyết định.

Người phụ huynh nhớ mãi cảm giác bị nhìn với ánh mắt lạ lẫm. Họ nhận ra kiến thức về trẻ em của mình rất nông cạn sau khi có con. Họ không muốn con mình đến tuổi 30 mới biết mình muốn gì, vì vậy họ cho phép con tự quyết định cuộc đời mình. Nếu quyết định của con không tốt, trẻ cần hiểu rằng mình phải chịu trách nhiệm và cân nhắc kỹ hơn cho những lựa chọn sau này. Cô Phan Hồ Điệp, giảng viên tại Đại học Sư phạm Hà Nội, cũng chia sẻ rằng khi nhận thông báo học phí tăng lên hơn 82.000 đô, cô đã khuyến khích con có thể nghỉ học một năm để kiếm tiền, thể hiện sự tôn trọng và hỗ trợ con trong quyết định của mình.

Hôm sau, trường gửi thư thông báo rằng hợp đồng trước đó áp dụng cho tất cả học sinh, nhưng Nam chỉ cần đóng 400 đô nhờ các loại học bổng. Mặc dù vậy, tôi đã nhiều lần giấu kín những lo lắng và mong muốn của mình để con tự quyết định. Nếu không như vậy, tôi sẽ không cho Nam đi du học từ năm 13 tuổi hay chấp nhận khi con chọn học ngành âm nhạc. Tôi luôn nhắc nhở mình trao cho con quyền tự quyết, dù phía sau có thể là cơ hội hay thách thức. Cô Phan Hồ Điệp cũng cho biết, vào những thời điểm quan trọng, cô luôn hỏi Nam về mong muốn và cách đạt được điều đó, trong khi nhiều phụ huynh thường quyết định thay con và đặt kỳ vọng quá lớn.

Cô Điệp chia sẻ về việc nhiều bạn trẻ bị ép đi du học dù không muốn, dẫn đến sốc văn hóa và các vấn đề sức khỏe, tâm lý. Cô cũng nhấn mạnh rằng cha mẹ thường bao bọc con cái quá mức, thường xuyên nói "không" mà không cho trẻ cơ hội tự quyết định. Theo nghiên cứu, trẻ nhỏ có thể nghe từ "không" tới 400 lần trong một ngày. Cô khuyên rằng để nuôi dạy trẻ tích cực và hạnh phúc, cha mẹ nên hạn chế sử dụng từ "không" và khuyến khích trẻ tự trải nghiệm.

Cô Điệp đề xuất cách trò chuyện với trẻ bằng cách diễn đạt lại mong muốn. Thay vì nói "Không đánh nhau!", hãy nói "Bàn tay là để ôm, không phải để đánh." Xác thực cảm xúc trẻ và hỏi cách thay thế, như "Mẹ biết con khó chịu khi bạn lấy đồ chơi. Con nên làm gì thay vì đánh?". Giải thích lý do cho lời "không" một cách ngắn gọn, ví dụ "Ăn kẹo nhiều không tốt cho sức khỏe." Đưa ra lựa chọn, như "Con thích vẽ trên bảng hay giấy?" Thay vì để trẻ ném đồ chơi, hãy đưa quả bóng và bảo "Con có thể ném quả bóng này." Dạy trẻ cách cư xử chấp nhận được, như khi tức giận có thể nói "Con đang giận, con có thể vào phòng không?" hoặc với trẻ nhỏ hơn: "Con đang bực bội, hãy cùng mẹ đến góc yên tĩnh để bình tĩnh lại."

Làm như vậy nhất quán sẽ giúp trẻ liên kết ngôn ngữ với hành động.